Santa Clara, Batangas (Town), Batangas: Historical Data Part V
PART V
PART I | PART II | PART III | PART IV | PART V
[p. 29]
induced to test their skill. With much shouting and excitement, they watch the angry cocks exhibit their grit. More matches are made from cocks. From the movements of these cocks, they determine their best bet in the Sunday cockfighting appointment in town.
Birthday Party
Relatives, friends and neighbors are invited to a luncheon or merienda when someone celebrates his or her birthday. There are singing and dancing among the young generation. It is also customary among the educated group to give birthday presents to the celebrant.
Kaarawan
Karaniwang nagdaraon ng kasiyahan upang parangalan ang isang may kaarawan lalo na sa mga nakakaya sa buhay. Mga kaibigan ang marami sa mga inaanyayahan at karaniwang merienda ang kanilang inihahanda. Ang mga inanyayahan ay nagdadala ng kanilang mga ala-ala sa may kaarawan. Mayroon ding mg kantahan at sayawan sa mga kasayahang ito.
[p. 30]
MGA AWITING KARANIWAN SA STA. CLARA
AWIT NG PULUBI
Doon po sa amin, bayan ng San Roque
May nagkatuwaang apat na pulubi.
Nagsayaw ang pilay, umawit ang pipi.
Nanood ang bulag, nakinig ang bingi.
Doon po sa amin, maralitang bayan,
Nagkatay ng hayop, nik-nik ang pangalan.
Ang taba po nito nang maipatunay,
Ang nakuhang langis, siyam na tapayan.
Doon po sa amin, bayan ng Malabon
May isang matandang, nagsaing ng apoy.
Palayok ay papel, papel pati tung-tung.
Tubig na malamig, ang iginagatong
BEGGARS OF SAN ROQUE
In our place along the bay
Barrio of San Roque,
Met four jolly beggars.
In full festal mood one day,
The cripple gaily, gaily danced,
The mute sang a melody,
And the blind enjoyed the sight,
Gladly listened the deaf.
In that humble little town,
That we proudly call our town,
People slaughter insects,
That we call nik-nik.
And the fat of these mites,
When melted and drained,
Grace oil that filled
All nine earthen vats.
In our place along the shore
Town of Malabon.
There’s a certain old man
Whose fire did boil
In a flimsy paper fat,
Set upon a paper stove.
And for fuel, did you know
He used water cold.
[p. 31]
SA DAKONG SIKATAN
Ng masayang araw
May lupang sagana
Sa madlang kariktan
Nasisiphayo ng palalong asal
Na iyang bayan ko
Bayan ko minamahal
Nawalay sa kanya
Anong laking sakit
Maging sa pag-ibig
Araw na malalam
Malumbay ang langit
Na di ka masilip
MY NATIVE LAND
Birth place of the glorious day
Lies a lovely Eden land
Treasure land in every way
Thousand isle be
Under skies of tropic blue
Verdant veils and mountains
Enchanting to the river oh.
Land of blessing come above
Land of ardent sterling love
Land of charms an ending
Land of patriots brave in shiner [?]
Land where life is blush divine
This is my fair beloved land
My own dear native land.
LERON, LERON SINTA
Leron, leron sinta, umakyat sa papaya,
Dala-dala’y buslo, sisidlan ng sinta,
Pagdating sa dulo, nabakli ang sanga.
Kapus kapalaran, humanap ng iba.
Leron, leron beloved,
Up a tall papaya tree
He climbed with basket gay
That had his love for me
The tip-tip branch he touched,
It broke off with a click
Aba, what evil luck,
Please choose another quick.
[p. 32]
MGA BUGTONG SA NAYON NG STA. CLARA
(Riddles Common in Sta. Clara)
1. Nagtanim ako ng dayap sa gitna ng dagat, marami ang nagsihanap, isa lamang ang nagkapalad… Pagliligawan.
2. Taglong magkakaibigan, magkakalayo ang bayan. Kung magkakainan ay nagkakaharapan… Ikmo, Bunga at Apog.
3. Kung araw ay bumbong, kung gabi ay dahon… banig.
4. Ako’y may kaibigan, kasama ko saan man, mapagtubig ay di nalulunod, mapa-apoy ay di nasusunog… Anino
5. Tubig na pinagpala, walang makakuha kundi munting bata… Gatas ng ina.
6. May ulo’y walang mukha, may katawa’y walang sikmura, namamahay ng sadya… Palito ng posporo.
7. Pantaleo’s dog jumped across seven valleys and over seven hills before he found his glory… game of sungka.
[p. 33]
8. Kandado roon, kandado rito, kandado hanggang dulo… kawayan.
9. Eto na si Kaka, may sunong na dampa… pagong
10. Munting bundok, di madampot… ipot.
11. Limang principe sa Balete, sombrero’y tigkakalahati… daliri.
12. Eto na si Lelong, bubulong-bulong… bubuyog.
13. Bumili ako ng alipin, mataas pa kay sa akin… sombrero.
14. Nagtago si Pedro, nakalabas ang ulo… pako.
15. Itinapon sa dagat, sa bundok hinanap… bobo
16. May puno walang sanga, may daho’y walang bunga… sandok.
[p. 34]
17. Pantas ka man at maalam, angkan ka ng mga paham, turan mo kung ano ang bapor nating katihan ay walang pinaglalagyan kundi ang gamit nating mahal… prensa.
18. Kitang-kita ang nakamatay ngunit di pa matalian… hangin.
19. Lumalakad ay walang munihila [humila?], tumatakbo’y walang paa… bangka.
20. Kung araw yumao ka, kung gabi hali ka na… banig.
21. Magsaing si Kurukutong, kumukolo’y walang gatong… bula ng sabon.
22. Bahay ni Ka Huli, haligi’y bali-bali, ang bubong ay kawali… alimango.
MGA SALAWIKAIN (PROVERBS)
1. Ang maniwala sa sabi-sabi ay walang bait sa sarili.
2. Ang hipong tulog ay natatangay ng agos.
[p. 35]
3. Ang tunay na kaibigan ay isang kayamanan.
4. Madali ang sumira ngunit mahirap ang gumawa.
5. Ang kahoy habang bata pa’y hutukin at kapag tumanda na’y mahirap baluktutin.
6. Huag mong gagawin ang masama sa kapwa upang ikaw ay huag ding gawan naman ng masama.
7. Ang hindi lumingon sa pinanggalingan ay hindi makararating sa parurunan.
8. Kapag ang dagat ay matining turukin mo at malalim.
9. Ang taong padaskul-daskul sa anumang ginagawa ay malimit magkamali at madalas malisya [mali siya?].
10. Walang pagkakautang na hindi pinagbabayaran.
METHODS OF MEASURING TIME
Those who do not own time pieces or do not know how to use one tell the hour during the day by looking at the position of the sun or at the length of the shadow it causes objects to cast. When the sun is directly overhead, it indicates high noon.
At night, the crowing of the cocks or else the position of the constellations and the moon when these are visible enable them to tell the hour. Fishermen out in the deep sea know when it is midnight when the Southern Cross is directly overhead and that
[p. 36]
it is four o’clock in the morning when the Morning Star is clearly visible.
Information on books and documents treating of the Philippines and the names of their owners.
Names of Filipino authors born or residing in the community, the titles and subjects of their works, whether printed or in manuscript form, and the names of persons possessing these.
b. Ang Guro
Both poems and story by Vicente Papasin are in manuscript form. The above-mentioned articles are in the author’s possession.
PART I | PART II | PART III | PART IV | PART V