Guinhawa, Tuy, Batangas: Historical Data Part IV
 |
| Historical data from the National Library of the Philippines. |
PART IV
PART I | PART II | PART III | PART IV
[p. 16]
9. The child’s good breeding lies in parental upbringing.
(Ang ibinabait ng palaking bata
Ay nasa magulang na nag-aalaga.)
10. So the lumber is, so are its shavings.
Ay nasa magulang na nag-aalaga.)
(Kung ano ang kahoy ay siyang tatal.)
11. When the source is muddy, the stream is also muddy all down its way.
(Kapag nanggaling ang labo sa hulo,
Magpahanggang wawa ay abot ang labo.)
12. Where the tree is inclined, there it will fall.
Magpahanggang wawa ay abot ang labo.)
(Kung saan ang hilig ng kahoy
Ay doon ang buwal.)
13. Those whom we dearly love, we make them suffer the most.
Ay doon ang buwal.)
(Kung sino ang minamahal,
Siyang pinahihirapan.)
14. Our childhood’s training becomes our manhood’s nature.
Siyang pinahihirapan.)
(Ang gawa sa pagkabata,
Dala hanggang sa tumanda.)
15. A man of good breeding may go astray, but easily returns to his old ways.
Dala hanggang sa tumanda.)
(Ang tao ay kapag sa mabuti galing,
Kahit sumama ay sadyang bubuti rin.)
16. Petting and foolish love have wrecked
Kahit sumama ay sadyang bubuti rin.)
The happiness of many a child;
Your lazy father oft neglects
To teach right ways, by love beguiled.
(Sa taguring bunso’t likong pagmamahal
Ang isinasama ng bata’y nunukal
Ang iba’y marahil sa kapabayaan
Ng dapat nagturong tamad na magulang.)
17. A child brought up with tears shall live to thank his parental cares.
Your lazy father oft neglects
To teach right ways, by love beguiled.
(Sa taguring bunso’t likong pagmamahal
Ang isinasama ng bata’y nunukal
Ang iba’y marahil sa kapabayaan
Ng dapat nagturong tamad na magulang.)
(Anak na pinaluha
Kayamanan sa pagtanda.)
18. One crushes the crab’s pinchers not because of hatred but to enjoy its meat inside.
Kayamanan sa pagtanda.)
(Sipit-alimango’y kaya pinupukpok
Di sa kagalitan ni sa pagkapoot
Kundi sa katuwaan sa laman sa loob.)
Di sa kagalitan ni sa pagkapoot
Kundi sa katuwaan sa laman sa loob.)
[p. 17]
19. “Those who are reared in wealth and ease,
Walk stripped of good, no counsel hear;
The father’s wrong care, sons to please,
Bears bitter fruit, and costs them dear.”
(Ang laki sa layaw, karaniwa’y hubad,
Sa bait at muni’t sa hatol ay salat
Masaklap na bunga ng maling paglingap
Habay [gabay?] ng magulang sa irog na anak.)
20. Repentance comes last.
The father’s wrong care, sons to please,
Bears bitter fruit, and costs them dear.”
(Ang laki sa layaw, karaniwa’y hubad,
Sa bait at muni’t sa hatol ay salat
Masaklap na bunga ng maling paglingap
Habay [gabay?] ng magulang sa irog na anak.)
(Ang pagsisisi ay laging sa huli.)
B. FRIENDS AND FRIENDSHIP
1. There is nothing like a true friend, loyal and faithful.
(Walang gaya ng katotong tapat,
Kung katapat sa puso mo.)
2. It is easier to empty the bottom of the sea that to find a true and most sincere friend.
Kung katapat sa puso mo.)
(Ang tubig ma’y malalim,
Malilirip kung lipdin,
Itong budhing magaling,
Ang maliwanag pag hanapin.)
3. Nothing destroys iron but its own rust.
Malilirip kung lipdin,
Itong budhing magaling,
Ang maliwanag pag hanapin.)
(Walang sumisira sa bakal kundi ang sariling kalawang.)
4. We tasted first its sweetness, then its bitterness.
(Pag ang tamis ang nauna
Ang kasunod ay pakla.)
5. A friend in need is a friend indeed.
Ang kasunod ay pakla.)
(Kaibigan kung mayroon
Kung wala’y patapon-tapon.)
6. There is a vast difference between glancing at an object and observing it with care.
Kung wala’y patapon-tapon.)
(Iba ang tinitingnan
Kay sa tinititigan.)
7. He who is near the wall has always water to drink.
Kay sa tinititigan.)
(Kung sino ang malapit sa balon,
Siyang laging maka-iinom.)
8. Our real friend is known in the days of our misfortune.
Siyang laging maka-iinom.)
(Ang mabuting kaibigan,
Sa gipit malalaman.)
Sa gipit malalaman.)
[p. 18]
C. OTHER SAYINGS AND PROVERBS
1. While the young bamboo grows, it points high up to heaven; but when it grows old, it bends down to lowly earth.
(Ang kawayan habang tumutubo, langit na mataas ang itinuturo;
Pag ito’y lumaki at saka lumago, sa lupang mababa, doon yumuyuko.)
2. The arrogant is useless, in poverty he dwells; everywhere he is despised.
Pag ito’y lumaki at saka lumago, sa lupang mababa, doon yumuyuko.)
(Ang palalo’y walang tuto; sa hirap nananagano; api saan man patungo.)
3. A monkey laughs at the cow’s long tail, but to see his own, the monkey does fail.
(Ang matsin ay nagtatawa sa haba ng buntot ng baka, bago’y ang buntot niya’y hindi nakikita.)
4. Speaking softly soothes the heart.
(Ang marahang pangungusap sa puso’y nakalulunas.)
5. No diligence to save; no restraint to waste.
(Walang pagod magtipon; walang hinayang magtapon.)
6. Do not quarrel with old people.
Remember that you also will get old.
(Ang taong lampas sa gulang di dapat pakitunguhan,
Ang iyong pagparoonan ay tatanda ka rin naman.)
7. Whoever goes with a muddy carabao gets the mud also.
(Ang taong lampas sa gulang di dapat pakitunguhan,
Ang iyong pagparoonan ay tatanda ka rin naman.)
(Ang sumama sa kalabaw na may putik ay mapuputikan din.)
8. What from the dew you gather must vanish with the water.
(Ang hanap sa hamog, sa tubig naaanod.)
9. If you wish to improve yourself, take the initiative.
(Kung ibig mong gumaling ay sa katawan mo manggaling.)
10. Before doing and saying anything, think [it] over seven times.
(Bago gawain at sabihin ay makapitong isipin.)
11. Better a glutton than a thief.
(Mabuti pa ang matakaw kay sa magnanakaw.)
[p. 19]
Proverbs – Salawikain
1. Whatever you do unto others is what others do unto you.
(Kung ano ang [blurred], ay siyang idinipa [unsure, blurred].)
2. He who sows wind harvests storms.
(Ang naghasik ng hangin, bagyo ang aanihin.)
3. The plate on which one eats is the very one on which he spits.
(Ang pinggang kinakanan ay siyang linuluraan.)
4. Before you wipe out the dirt on somebody’s face, see to it that yours is cleansed.
(Bago mo pahirin ang sa ibang uling, ay ang iyo muna ang iyong pahirin.)
5. One who always suspects ill of others is himself a stealer.
(Pag ang tao ay palabintangin, siya ay palauwitin.)
6. He who goes fast seldom finishes a task.
(Ang dali-dali at gabasa, bihira ang natutugo [unsure, blurred].)
7. He who does something will always reap something.
(Pag may isinuksok, may titingalain.)
8. Tell me who you go with and I will tell you who you are.
(Sabihin mo kung sino ang kinakasama mo at sasabihin ko kung sino ka.)
9. Still water runs deep.
(Pa gang tubig ay matining ay malalim.)
10. The face is the picture of the soul.
(Ang mukha ay larawan o salamin ng kaluluwa.)
Submitted by:
Eliseo L. Calso [unsure, blurred]PART I | PART II | PART III | PART IV
Notes and references:
Transcribed from “History and Cultural Data of the Barrio of Guinhawa and Its Neighboring Barrios,” 1953, online at the National Library of the Philippines Digital Collections.